KİRA ARTTI AMA DEPOZİTO AYNI KALDI

İstanbul, Beşiktaş’taki üç yıldır oturduğu evden taşınmak isteyen Dilek G., ev sahibi ile bir depozito sorunu yaşadı. Eve taşınırken kira bedeli 9 bin 500 TL olan Dilek G., bir kira bedeli de depozito vermişti. Evden ayrılırken de depozitoyu son kira bedeli olan 19 bin TL olarak almak isteyen kiracı, hiç beklemediği bir durum ile karşılaştı. Ev sahibi, depozitoyu ilk verilen rakam olan 9 bin 500 TL olarak vereceğini söyledi. Yasal haklarından bahseden ancak ne söylediyse ev sahibini ikna edemeyen Dilek G., yaşananları hurriyet.com.tr’ye anlattı:

“Kendi evimizi kentsel dönüşüm kapsamında müteahhitte vermiştik. O süreçte hemen evi boşaltmamız gerekiyordu ve ilk bulduğumuz daireye taşındık. İlk kiramız 9 bin 500 TL idi. Bir kira bedelini de elden depozito olarak vermiştik. Üç sene oturduk ve üç senenin sonunda kiramız 19 bin TL oldu.

Kendi evimizin inşaatı bitince evden taşınmak istedik. Taşınırken de depozitoyu haliyle son kira rakamı üzerinden istedik. Ancak ev sahibimiz kesinlikle kabul etmedi. Ben de bir an önce kendi evime geri taşınmak istediğim için kendisiyle uğraşmak istemedim. Depozitoyu 9 bin 500 olarak geri aldım.”

Dilek G.’nin bir kiracı olarak ev sahibi ile yaşadığı depozito sorunu aslında çok yaygın.

Peki Borçlar Kanunu bu konuda ne söylüyor? Kiracılar böyle bir durumda ne yapmalı ve en önemlisi sözleşmeye hangi maddeler eklenmeli? Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz anlattı.

TÜRK BORÇLAR KANUNU'NU DEPOZİTO İADESİNİ NASIL DÜZENLİYOR?

“Borçlar Kanunu’nda depozito yani güvence bedeli TBK 342. maddesi ile düzenlenmiş, bu kapsamda güvence bedelinin limiti ne şekilde alınacağı belirtilmiştir. Buna göre depozito en fazla 3 aylık kira bedeli kadar talep edilebilecektir” diyen Ali Güvenç Kiraz şu detayları verdi:

‘PARA VADELİ HESABA YATIRILMALI’

-- Depozito, para veya kıymetli evrak verilmesi şeklinde kararlaştırılmışsa kiracı şunları yapmalı: Kiraya verenin onayı olmaksızın çekilmemek üzere, parayı vadeli bir tasarruf hesabına yatırmalı. Kıymetli evrak olarak verilmiş ise bunu bir bankaya depo etmelidir. Banka bu şekilde verilen depozito bedellerini ancak iki tarafın rızasıyla veya icra takibinin kesinleşmesiyle ya da kesinleşmiş mahkeme kararına dayanarak geri verebilir.

-- Bu kapsamda 2012 yılında yürürlüğe giren yeni Borçlar Kanunu’muzda belirtilen alım şeklinin geri iadesinin ne şekilde olacağı düzenlenmiştir. 2012-2025 yılları arasında maalesef bu madde %90 üzerinde uygulanmadığı yani vadeli bir hesaba yatırılmadığı için uygulama eski düzenleme üzerinden bizzat mal sahibine ödenmesi şeklinde devam ediyor. Yasada bu eski düzen üzerinden geri iadeye yönelik bir hüküm yok ve bu nedenle de konu Yargıtay içtihatları kapsamında şekilleniyor.

Yargıtay 2012 sonrası vermiş olduğu iki kararında depozito bedelinin vadeli bir hesaba yatırılmaması, eski ödenme şeklinde mal sahibine bırakılması ve taşınmazdan tahliye sonrasında istenmesi halinde ilk kira sözleşmesinde verilen depozito bedeli oranının tahliye anında ödenen kira bedeli oranı ile çarpılması suretiyle ödenmesi gerektiğini belirtti. Örnek vermek gerekirse; kiracı 5.000 TL kira sözleşmesi ile taşınmazı kiralamış, iki aylık kira depozito bedeli yani 10.000 TL depozitoyu mal sahibine ödemiş, üç yıl sonra tahliye etmiş ve tahliye sırasında son ay 15.000 TL kira bedeli ödemiş olsun. İşte en son kirası 15.000 TL olan kiracı tahliye anında 2 kat depozito yani 30.000 TL güvence bedelini mal sahibinden talep edebilecektir.

Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz