Uçakta arızanın tespit edilmesi ve o sırada pilotla Esenboğa Havalimanı’ndaki kule arasında yapılan konuşmalar ve uçağın düşmesi sırasında yaşananları aktarmak istiyorum.
Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Al Haddad, Ankara’daki temaslarını tamamladıktan sonra Libya’ya dönmek üzere bir Malta şirketinden kiralanan Falcon tipi uçakla saat 20.17’de Esenboğa Havaalanı’ndan havalanıyor. Uçakta Genelkurmay Başkanı Haddad’la birlikte Kara Kuvvetleri Komutanı Gribil, Askeri İmalat Kurumu Komutanı Al Katavi, Genelkurmay Başkanı Danışmanı Diyab ile Genelkurmay fotoğrafçısı Ahmed Mahcup ve Fransız pilot dahil 3 mürettebat var.
HAVALANDIKTAN 14 DAKİKA SONRA
20.17’de havalanan uçak önce 20.31’de sonra 20.35’te acil durum bildiriyor. Pilot 2 dakika boyunca uçağı kurtarmaya çalışıyor. Ama başarılı olamıyor. Uçak 20.38’de düşüyor. İki dakika süren o çaba şöyle gerçekleşiyor Fransız pilot acil durumdan yani, ‘Emergency’den bir önceki durumu harekete geçiriyor. Uçak, saat 20.31’de 32 bin feetteyken PAN-PAN, PAN-PAN, PAN-PAN deklare ederek Yaklaşma Kontrol Ünitesi’yle geri dönüş için temas kuruyor. Saat 20.36’da pilotun sesi zor duyulur hale geliyor. İki dakika sonra, 20.38’de radar ekranında uçak kayboluyor.
İŞTE O KONUŞMA
Fransız aksanı ile İngilizce konuşan ve ses tonundan oldukça sakin olduğu anlaşılan pilotla, Esenboğa kule arasında ilk olarak şu diyalog yaşanıyor.
Kule- Neyin var?
Pilot- Genel elektrik arızası.
Kule- Tekrar et.
Pilot- Genel elektrik arızası.
Kule- Esenboğa Havalimanı’na dönmek
ister misin?
Pilot- Dönerim.
Kule- Dön.
Pilot- Tamam.
Kule- Pisti boşalttık, hazırız.
UÇAĞIN EKRANI GİDİYOR
Bu aşamadan sonra Esenboğa kulede uçağın inişini yönetmesi için hava yaklaşma birimi devreye giriyor. O sırada pilot, elektrik arızası nedeniyle uçağın içindeki ekranların gittiğini söylüyor. Ekranları göremediğini belirttikten sonra, “Beni görüyor musunuz?” diye soruyor. Hava yaklaşma birimi, “Seni görüyorum. 32 bin feet’tesin. Esenboğa Havaalanı’nın pistlerini boşalttık, alçal” diyor.
PİST BOŞALTILIYOR
O andan itibaren Esenboğa Havalimanı’nda pistteki uçaklar çekiliyor. Pist boşaltılıyor. Ve Esenboğa Havalimanı iniş ve kalkışlara kapatılıyor. Yaklaşan uçaklar Kayseri ve Konya’ya yönlendiriliyor. Pist, uçağın inişi için hazır hale getiriliyor. Arıza uçak kalktıktan 16 dakika sonra Konya Kulu üzerinde tespit ediliyor. Esenboğa Havalimanı’na ulaşması için uçak sola döndürülüp Haymana üzerinden yaklaşması sağlanıyor. Hava yaklaşma birimi, uçağın sola dönüp Haymana üzerinden Esenboğa’ya inmesi için yardımcı oluyor. O sırada uçak burnunu sola kırıp 15 bin feet’e iniyor.
İKİ DAKİKA MÜCADELE ETTİ
Esenboğa kule ile pilot arasındaki telsiz konuşmalarından Fransız pilotun soğukkanlı bir şekilde hareket ettiği gözleniyor. Telsiz konuşmalarından pilotun tam 2 dakika boyunca uçağı Esenboğa Havaalanı’na indirmek için çaba gösterdiği anlaşılıyor.
Kule ile pilot arasındaki konuşmalar 2 dakika sürüyor. Pilot, “Düşüyoruz” demiyor. Belki de demeye fırsat bulamıyor. Uçaktaki arızanın tespit edilmesi ile uçağın düşmesi arasında 2 dakika geçiyor. Bu 2 dakika sırasında pilot bir yandan Esenboğa kule ile irtibat kuruyor, diğer yandan uçağı kurtarmak için çaba sarf ediyor. Uçak, 20.38’de radardan çıkıyor. Uçağın düştüğü İkizdere köylüleri o sırada büyük bir patlama sesi duyduklarını ve gökyüzüne bir anda bir alev topunun yükseldiğini anlatıyorlar. O anda düştüğü anlaşılıp diğer birimler harekete geçiriliyor.
ARIZA BİLDİRMİŞ Mİ
Uçağın düşmesiyle ilgili olarak bazı soruların cevabını aradım.
1- Uçak, Türkiye’ye geldiği anda ya da kalkış öncesinde ve sırasında herhangi bir arıza bildiriminde bulunmuş mu?
- Uçakla ilgili herhangi bir arıza bildiriminde bulunulmamış.
KAMERALAR İNCELENDİ
2- Esenboğa Havalimanı’nda uçağı gören kameralar incelendi mi? Uçağa yaklaşan bir şey tespit edildi mi?
- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından olayla ilgili soruşturma açıldı. Savcılık uçağı gören tüm kamera kayıtlarına el koydu. Uçağa yaklaşan herhangi bir şey tespit edilmedi.
3- Uçak indikten sonra ve kalkıştan önce pilot tarafından gerekli kontrolleri yapıldı mı? Uçuş önceki bakımlar gerçekleştirildi mi?
- Uçağın tüm kontrollerinin yapıldığı, uçuş öncesi hazırlıkların eksiksiz yerine getirildiği tespit edildi.
KARA KUTU İNCELEMESİ
4- Uçağın haberleşme sistemi incelendi mi?
- Uçağın ses kayıt cihazları saat 02.45’te bulundu. Hem uçağın ses kayıt cihazları hem de Esenboğa kulenin konuşma kayıtları incelendi. Pilotun genel elektrik arızası bildirimi çok net bir şekilde anlaşılıyor. Pilot bunu birkaç kez tekrar ediyor.
5- Kara kutu bulundu mu? Kara kutu nerede incelenecek?
- Uçağın kara kutusu saat 03.20’de bulundu. Uçak, Fransız Falcon tipi uçak. Libya tarafından kiralanmış, Türkiye’de düştü. Havacılık kuralları gereği üç ülkeden yetkililerden oluşan bir heyet oluşturulacak. Ancak kara kutu incelemesi bu üç ülkede de yapılamaz. Tarafsız bir ülkede yapılır. Kara kutu incelemesi üç ülkenin oluşturduğu heyet tarafından dördüncü bir ülkede yapılacak.
NEDEN ESENBOĞA’YA YÖNLENDİRİLDİ
6- Uçak, Konya Kulu üzerinde arıza bildirdiğine göre neden Konya ya da Adana Havalimanı’na yönlendirilmedi?
- Uçak acil iniş talebinde bulunduktan sonra en yakın havalimanı olan Esenboğa’ya yönlendirildi.
7- Uçak düştüğünde neden patladı? Yakıt boşaltmadı mı?
- Havacılık kuralları gereği bu durumda yakıt boşaltılmaz. En yakın havaalanına inmek için çaba gösterilir.