Çoğu ebeveyn “Çocuğumu iyi yetiştirmeliyim ve onu güzel bir geleceğe hazırlamalıyım” düşüncesi ile çocuğunu şekillendirmeye çalışır.Bu düşünce kaygı yarattığı için, ailenin ebeveynliği de kaygılıdır. Doğal olarak çocuk da kaygılı büyür. Buna ‘eylem ebeveynliği’ diyebiliriz.Sürekli bir şey yapmaya ve çocuğa bir şey öğretmeye çalışırlar.Örneğin, sürekli doğru yemek yemeyi öğretir. Şekillendirilmeye çalışılan bir çocuk, bütün hissedemez ve dolayısıyla mutsuz büyür.
Dahası ‘eylem ebeveynliği’ çocuğun gelişimini de engeller. Çünkü anne ve baba kendisini çocuğun eğiticisi olarak gördüğü zaman, çocuğunu kendi seviyesinin üstüne çıkaramaz.
Peki ne yapmalı?
‘Eylem ebeveynliği’nden,”olmak ebeveynliğine” geçilmelidir.Yani çocuğu şekillendirme çabasından vazgeçmek. Örneğin baba 5 yaşındaki çocuğuyla basketbol oynuyor. Anı yaşamak, çocuğuyla ‘olmaktan’ keyif almak yerine, çocuğuna nasıl topu potaya atması gerektiğini öğretiyor. Oyuna ve ilişkiye endişe giriyor.çocuk hem oyundan keyif almıyor ve hem de basketbolcu olmayan baba, çocuğunun basketbol potansiyelini öldürüyor. Çocukların aslında tek istediği , ailesiyle yargısız bir ortamda zaman geçirmek.
Peki çocuk geleceğe nasıl hazırlanacak?
1-GÜVENLİ ALANDA İLİŞKİ
Aile çocuğu için güvenli alanı sağladıktan sonra, o alanda özgürlük sunmalıdır. Böylece gerçek ilişki kurulur, bu durumda uyarılar ve öğretmeler ortadan kalkar. Çocuk oyun oynarken,annesi vazo kırılır diye uyarmış. Demek ki anne güvenli alan sağlamamış.Oyun alanında vazo olmamalı.Uyarı ve müdahale olduğu an çocuğun eğlencesi bozulur.
2-DOĞRU MODEL OLABİLMEK
Anne ve baba iyi bir modelse,çocuk görerek zaten öğrenir. Çocuk hazır olmadan öğretmek çocuğa zarar verir.Çocuk öğrenmeyi talep ettiğinde aile öğretebilir.Diyelim ki baba basketbolcu, çocuğunun basketbolcu olmasını istiyor ve çocuğun da yeteneği var. O zaman da öğretmemeli mi? Çocuk şekillendirilmeye çalışmadan sadece eğlence için babasıyla basketbol oynarsa, çocuk basketboldan keyif almaya başlar. Yani güçlü bir temel atar.Çocuk talep ettiği an baba öğretebilir.İlişki temelinde eğlence olmalı!
Aileler ‘Çocuğumu güzel bir geleceğe hazırlamalıyım’ düşüncesinden kurtulup ‘Çocuğumla şu an yargısız bir ilişki kurmalıyım’ ı benimserse çocuk zaten kaygısız büyür. Unutulmamalıdır ki çocuğu geleceğe hazırlanmanın en iyi yolu çocukla ‘anda olmak’tır.
Psikolog
Yeliz Arda
instagram/psikologyelizarda
psikologyelizarda@gmail.com